05 sierpnia 2021

Bacówka na Styrułowej Polanie. Tu kupisz babiogórskie oscypki

Niesamowita bacówka Lassaków na Styrułowej Polanie, zwanej także Ziębową, na południowycj stokach Babiej Góry, wysoko nad Lipnicą Wielką. Tutaj czas jakby się zatrzymał. Jedyna różnica, że dźwięczy komórka, a na klepisku przed obórką i drewnianą chatą z wiekowych bali stoją dostawczaki, dostarczające produkcję do odbiorców. Gospodarka jest pasterska, wyrób tradycyjny, mozolny, zajmujący czas, odbywa się w rytmie ustalonym przez wieki, ale po co tracić go na nieefektywny transport. Za to widok na Tatry i Jezioro Orawskie zapiera dech w piersiach. 

Rezyduje tutaj w sezonie około siedmiuset  owiec wypasanych tuż przy słowackiej granicy, które dostarczają świeżego mleka na oscypki i bundz. Codziennie tuż po południu cała ekipa juhasów jedzie na miejsce wypasu aby doić owce. Udój jest przerabiany na tradycyjne przysmaki pastersie w okopconej drewnianej chatce. W tym miejscu żentyca z "cyrpoka" jest obowiązkowa. A kto tu przyjdzie, na pewno nie pożałuje.

Cztery pokolenia baców

Bacówka na Ziębowej Polanie zarządzana jest przez Andrzeja Lassaka z Suchego. Owce pasą się głównie na Marysinej Polanie, położonej nieco niżej, która nosi ślady intensywnej gospodarki hodowlanej. Oprócz owiec do wypasienia jest ponad 20 krów. 
Andrzej Lassak senior powiedział "Tygodnikowi Podhalańskiemu", że w tym miejscu bacuje od 18 lat, a wcześniej był w Bieszczadach, Beskidzie Niskim, Jaworkach, Bukowinie Tatrzańskiej, Spytkowicach i Stryszawie.


Owce zbierane są każdej wiosny od gospodarzy z Chyżnego i Podhala. Jesienią owce schodzą w doliny. Takie spędy nazywane są redykami. To niezwykle uroczyste wydarzenia - tak każe tradycja. 
W dni targowe rodzina Lassaków sprzedaje owcze sery przy drodze z Jabłonki Orawskiej do Bobrowa. 
Produkty można też zamówić przez telefon. Przez Facebooka jeszcze nie jest to takie łatwe, ale kiedyś może będzie.
Senior Lassak przy owcach pracuje ponad 50 lat. Wcześniej pracowali tak samo jego ojciec i dziadek. Przy kierdlach jest już czwarte pokolenie, a zaraz może będzie i piąte - jeśli nie odciągną go nowe technologie i znacznie łatwiejsze życie w dolinach, gdzie dostępu do cywilizacji nie utrudnia nic. 

Orawa, gdzie jest ten fragment góralszczyzny?

Orawa w Polsce to historyczna kraina w Europie Środkowej w dorzeczu rzeki Orawa, która dała jej nazwę. Nie wiadomo jednak skąd się wzięła Orawa rzeka. Kraina leży cześciowo w Polsce, a w większości na Słowacji. Cały Orawa region ma w Polsce powierzchnię 1900 km kwadratowych. Po polskiej stronie Orawa sięga pod Babią GóręPasmo Policy i grzbiet Pasma Podhalańskiego. Później granica idzie w poprzek Kotliny Orawsko-Podhalańskiej i ku Tatrom ZachodnimNa Słowacji Orawa zahacza o gory Wielka Fatra i Mała Fatra, a z drugiej strony o Beskid Żywiecki. Środkiem tak wyznaczonej Orawy płynie rzeka Czarna Orawa, która po wypłynięciu z zalewu Jezioro Orawskie nosi już inne imię, to nazwa Orawa. Rzeka Orawa płynie do rzeki Wag w zlewni Morza Czarnego. To całkiem spora rzeka, którą organizowane są nawet spływy flisackie.


Spór o Orawę pomiędzy Polską a Czechosłowacją wybuchł po pierwszej wojnie światowej. Górną Orawę zamieszkiwali Polacy, Dolną - Słowacy. Podział odbył się bez plebiscytu, Polska zgodziła się w 1920 roku, by pozostawić w swoich granicach 12 wsi Górnej Orawy. Niedawno obchodzono stulecie tego wydarzenia. W 1924 r. do Polski przyłączono brakujący kawałek Lipnicy Wielkiej, ale oddane zostały wsie Suchá Hora (Sucha Góra) i Głodówka. Między 1938 a 1939 rokiem Polska przyłączyła jeszcze spory fragment terenu Orawy, ale w czasie drugiej wojny światowej całą Orawę przejęła Słowacja, a po wojnie powrócono do poprzednich na mocy umowy z 13 czerwca 1958 r. Dość późno zatem sytuacja na Orawie się ustabilizowała. Nic dziwnego, że jeszcze dwiadzieścia lat później można było spotkać w regionie szyldy na których napisy słowackie występowały razem z polskimi. Można się było tu poczuć jak za granicą.

Ile wsi jest na Orawie?

Za centrum polskiej Orawy uważana jest dziś Jabłonka lub Jabłonka Orawska - jak mówią niektórzy. Jabłonka należy do powiatu nowotarskiego. W miejscowości siedzibę ma gmina JabłonkaJabłonka to gmina wiejska. Miejscowość leży na trasie drogi krajowej nr 7 (międzynarodowej drogi E-77) na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich 957 i 962.


Ile miejscowości jest na polskiej Orawie? Obecnie jest 14 miejscowości na polskiej OrawieWsie na polskiej Orawie to: Bukowina-OsiedleChyżneHarkabuz, JabłonkaKiczoryLipnica MałaLipnica WielkaOrawkaPiekielnikPodsarniePodszklePodwilkZubrzyca Dolna oraz Zubrzyca Górna. Na Orawie w Polsce nie ma więc ani jednego miasta.

Styrułowa Polana, jak dojechać? 

Aby dostać się do bacówki na Styrułowej Polanie, trzeba przejechać za przejście graniczne prowadzące na Słowację w Winiarczykówce, a następnie przy pierwsej szutrowej drodze skręcić w prawo i zaparkować. Miejsce to poznamy po tablicy informacyjnej ze zdjęciami ilustrującymi wypas owiec postawionej przez gminę Lipnica Wielka. Dalej idziemy już pieszo około 2,5 km. 


Droga pnie się w górę łagodnie. Jest przyjazna dla najmłodszych i seniorów. Po krótkiej wycieczce wśród malowniczego krajobrazu jesteśmy na miejscu.
Lecz jeśłi nie, to aby dotrzeć na Styrułową Polanę kliknij w Mapy Google.












Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.


Znasz? Skomentuj!