Więzienie bezpieki we Włochach. Koszmar uwięzionych w Warszawie

Willa Jasny Dom przy ul. Świerszcza 2 we Włochach w Warszawie wyjątkowo rzadko otwiera dla zwiedzających swoje podwoje. Nam udało się tam wejść przy okazji Nocy Muzeów.

Czytaj więcej: Kościół drewniany w Skrzydlnej

W środku piwnice, a w nich przypadkiem odkryte pełne grozy i wstrząsających ludzkich losów miejsce, które ujrzało światło dzienne podczas remontu.

Katownia bezpieki w willi Jasny Dom

W Willi Jasny Dom mieściła się bezpośrednio po drugiej wojnie światowej siedziba i areszt NKWD, a następnie Rejonowa Komenda Uzupełnień Ludowego Wojska Polskiego.
W budynku przetrzymywano więźniów politycznych.

Czytaj więcej: Dąb Mieszko w Warszawie

Najprawdopodobniej żołnierze podziemia, w tym antykomunistycznego podziemia, czyli tzw. Żołnierze Wyklęci przechodzili tutaj ciężkie przesłuchania i tortury.
Na pewno tutaj przetrzymywano niektórych członków Armii Krajowej aresztowanych przez NKWD. Najprawdopodobniej w tych piwnicach byli trzymani m.in. gen. Emil Fieldorf "Nil", rotmistrz Witold Pilecki i Bolesław Piasecki.

Kazamaty w budyneczku we Włochach

Potwierdzeniem tego są odkryte kilka lat temu inskrypcje wyryte na ścianach pomieszczeń piwnicznych. Pojawiają się w nich nazwiska przetrzymywanych osób, daty, kalendarze cyfrowe i kreskowe, adresy, piktogramy itd., głównie z lat 1945-1946.

Czytaj więcej: Rzeźba "Niemowlęta" w Pradze

Dziesięć z jedenastu pomieszczeń w piwnicach "Jasnego Domu" było zaadaptowanych na cele więzienne, zaś jedno z pomieszczeń - niskie i wilgotne oraz pozbawione wszelkich wygód - pełniło funkcję karceru.

Przypadkowe odkrycie katowni

Na ślad dawnej katowni natrafiono przypadkiem. Budynek komunalny trafił wreszcie w ręce spadkobierców dawnych właścicieli. Gdy w końcu odzyskano dostęp do pomieszczeń zajmowanych przez lokatorów z kwaterunku, w tym piwnic, odkryto wstrząsającą prawdę. Przy okazji remontu natknięto się na wydrapane na ścianach inskrypcje, nazwiska, daty i kalendarze ścienne. Na miejsce wezwani zostali specjaliści.

Czytaj więcej: zwiedzanie Powązek Wojskowych

Gdy okazało się, że w tym miejscu znajdowała się dawna katownia NKWD, modernistyczną willę Jasny Dom, a raczej jej piwnice objął opieką konserwator zabytków.
W 2005 roku na ścianie budynku powieszona została pamiątkowa tablica. Pod dachem umieszczony został znak Polski Walczącej. W 2013 roku powstała fundacja "Willa Jasny Dom", która opiekuje się zabytkiem i popularyzuje wiedzę na jego temat. Na stronie fundacji można poznać historię willi.
Istnieje także wyczerpujący raport Instytutu Pamięci Narodowej, który sporządził dr Sławomir Kalbarczyk, dotyczący przeszłości tych murów.

Kim był rotmistrz Pilecki?

Kim był Witold Pilecki więziony w katowni we Włochach? Urodzony w Ołońcu w Karelii (Rosja), harcerz, patriota, był bohaterem drugiej wojny światowej, żołnierz AK, który zgłosił się na ochotnika do KL Auschwitz, dokąd trafił w tzw. drugim transporcie warszawskim. W obozie zagłady był organizatorem ruchu oporu opartego o system "piątek" i autorem tzw. raportu Pileckiego o funkcjonowaniu niemieckiej machiny masowej śmierci, który trafił na zachód. Jako jeden z nielicznych uciekł z Auschwitz, brał udział w Powstaniu Warszawskim.

Czytaj więcej: Polskie Termopile w Pęcicach

Po wojnie został prawdopodobnie 8 maja 1947 zatrzymany, oskarżony przez komunistyczne władze Polski Ludowej m.in. o prowadzienie działalności wywiadowczej, organizowanie zamachu na wpływowych urzędników Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego oraz przyjęcie pieniędzy od zagranicznych organizacji, zorganizowanie trzech składów broni, nielegalne posiadanie broni i amunicji. Wyrok zapadł 15 marca 1948 roku: kara śmierci. Witold Pilecki został stracony strzałem w tył głowy 25 maja 1948 roku. Miejsca pochówku do tej pory nie ustalono, choć IPN przypuszcza, że zwłoki Pileckiego mogły zostać pogrzebane w kwaterze Ł, tak zwanej Łączce, na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie. Dopiero w 1990 r. wyrok został unieważniony. Bohater w 2006 roku otrzymał Order Orła Białego, zaś w 2013 roku został awansowany pośmiertnie do stopnia pułkownika.

Jak zwiedzić katownię bezpieki?

Jak zwiedzić katownię bezpieki we Włochach? My obejrzeliśmy piwnice z dawnym więzieniem NKWD przy okazji Nocy Muzeów.

Fundacja, która dba o historyczne piwnice, przygotowała zwiedzanie z przewodnikiem.

Można było dokładnie obejrzeć jak wyglądało życie więźniów w celach i usłyszeć przerażające relacje odnalezione w dokumentach.

Czytaj więcej: Muzeum Osteologiczne SGGW w Warszawie

Zwiedzający mogli także obejrzeć karcer, w którym torturami próbowano złamać działaczy antykomunistycznego podziemia.
Zwiedzanie jest możliwe przy okazji okolicznościowych wydarzeń. Można także pytać pod numerem telefonu podanym na stronie fundacji.

Jak dojechać do katowni bezpieki we Włochach?

Aby dojechać do willi "Jasny Dom", należy dojechać do torów przecinających warszawską dzielnicę Włochy (woj. mazowieckie) ul. Globusową lub Chrobrego, a następnie dostać się na ul. Świerszcza i zaparkować w okolicy Parku Kombatantów.

Czytaj więcej: Fort Beniaminów

Wygodny dojazd jest także pociągami SKM (przystanek PKP Włochy) lub autobusami MZA (przystanek Wałowicka).
Najprościej jest kliknąć w Mapy Google, a nawigacja Google doprowadzi na miejsce piechura, rowerzystę lub kierowcę.