Kościół św. Marcina w Podwilku to charakterystyczna masywna budowla, która kiedyś otoczona była przez potężne lipy i graby. Jednak któryś z kolejnych proboszczów doprowadził do wycięcia starodrzewu, by kościół odsłonić i ochronić przd nadmierną wilgocią. Sylweta jest widoczna z daleka, wystarczy przejść w stronę Danielek i Pająkowego Wierchu, by przekonać się, że świątynię dobrze widać i słychać z odległości kilku kilometrów. Najpiękniejszy widok na kościół był od północy, gdzie znajduje się dolina Bębeńskiego Potoku. Świątynię widać było przez lata jak wyłaniała się stopniowo zza wzgórz potężniejącą sylwetą. Dziś ten widok zasłania częściowo nowa plebania.
Z konnym posągiem w ołtarzu
Kościół św. Marcina w Podwilku należy do stylu baroku prowincji górnowęgierskiej. Jest orientowany, murowany, z jedną główną nawą, z której coś na kształt naw bocznych wydzielono, budując przejścia w filarach przyściennych. Wierza na planie czworoboku mieści dzwonnicę. Jeden z dzwonów pochodzi z 1702 roku. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia. Od południa zaś - kruchta. We wnęce nad głównym wejściem od zachodu znajduje się rzeźba św. Marcina, a w kruchcie ludowa rzeźba Matki Boskiej na tronie. W środku nad wejściem do zakrystii znajduje się malowana stiukowa płaskorzeźba prawdopodobnie z 1767 roku. To sielski widoczek z opiekunem pasterzy, św. Wendelinem z aniołkiem. W tle jest anioł, który orze wołami, widoczny jest też kościół - być może podwilczański - z modlącym się przed nim parafianinem.
W kościele św. Marcina w Podwilku warto zwrócić uwagę na ołtarz główny z elementami neorenesansu i neobaroku. We wnęce w centrum ołtarza skrywa się zazwyczaj niewidoczny, bo zasłonięty obrazem, konny posąg św. Marcina odcinającego połę płaszcza, którą zamierza okryć klęczącego obok żebraka. Na tle podójnych kolumn po bokach znajdują się węgierscy królowie: po lewej święty Stefan, po prawej święty Władysław. Ołtarz pochodzi z Tyrolu. Na przełomie XIX i XX w. pracownie pochodzące z tego regionu dostarczały wyposażenie do kościołów na Orawie. Z pierwotnego wystroju świątyni pochodzi ambona z płaskorzeżbą św. Jana Chrzciciela, prawy ołtarz boczny z rzeźbioną sceną z ukrzyżowania i dwa konfesjonały.
Parafia luterańska i katolicka
Pierwszy kościół w Podwilku był najprawdopodobniej drewniany i powstał w 1659 roku z fundacji Feliksa Wilczka, który uzyskał na jego budowę zgodę węgierskiego hrabiego Thurzo. Szybko jednak Thurzonowie przekazali kościół parafii luterańskiej, zamieniając świątynię na farę protestancką, mimo, że na przykład w 1659 roku było w Podwilku dziewięcioro protestantów i 160 katolików. Ci ostatni pielgrzymowali do kościołów położonych bliżej Krakowa na większe uroczystości. Jednak około 1650 roku katolicy z Podwilka podlegali pod parafię z sąsiedniej Orawki, gdzie do dziś stoi piękny drewniany kościół w Orawce. W 1677 roku Podwilk wciąż wymieniano jednak jako należący do protestanckiej parafii w Jabłonce. W 1687 roku luterańska parafia w Podwilku została wreszcie zlikwidowana, a kościół zamiast jako zbór, zaczął funkcjonować jako parafia katolicka.
Jest też data erygowania parafii w Podwilku. Miało się to wydarzyć w 1687 roku. Należała ona wtedy do archidiecezji w Ostrzyhomiu. Kościół drewniany został w 1767 roku zastąpiony przez obecny, murowany z kamienia. Od 1776 r. parafia podlegała pod diecezję spiską. Po pierwszej wojnie światowej i rozpadzie Austro-Węgier część Orawy została jednak przyłączona do Polski. Dziewięć parafii, w tym podwilczańska, zostało wtedy podporządkowanych dziecezji krakowskiej. Proboszczem parafii w Podwilku był wtedy aktywny działacz społeczny na rzecz polskości i dziekan Orawy, ks. Jan Góralik. W 1942 roku zginął on w niemieckim obozie w Dachau. Odpust w parafii w Podwilku obchodzony jest 11 listopada.
Msze św. w parafii św. Marcina w Podwilku
W dni powszednie w parafii św. Marcina w Podwilku msze święte odprawiane są o godzinie 6:30 i 18:00. W sezonie zimowym nabożeństwa są o godz. 6:30 i 17:00.
W niedziele i święta obowiązuje inny układ mszy świętych. W te dni w parafii św. Marcina w Podwilku msze święte odprawiane są o godzinie 7:30, 9:00, 11:00 i 15:00.
Podwilk. U źródlisk Czarnej Orawy
Podwilk to wieś na Orawie położona nad rzeką Czarną Orawą w woj. małopolskim. Mieszka w niej ponad dwa tysiące ludzi, z których większość posługuje się gwarą orawską. Wieś zaczyna się wysoko w Beskidzie Orawsko-Podhalańskim zaraz za działem wodnym, który oddziela zlewnię Morza Czarnego, do której należy Czarna Orawa. Rzeka dalej przybiera nazwę Orawy i wpada do Wagu, później jej wody łączą się z Dunajem, wpadając wraz z nim do Morza Czarnego. Wokół rozciągają się lasy, którymi można dojść w pasmo babiogórskie. Wieś uzyskała lokację w 1585 roku. Nazwa Podwilka pochodzi od pierwszego sołtysa , którym był Feliks Wilczek, podlegający pod Zamek Orawski. W 1624 roku sołtysem był Marcin Wilczek, a we wsi było czterech zagrodników i 26 gospodarzy. Następcami Wilczków była spolszczona rodzina ziemiańska Divékych. Jednak dwór drewniany Divékych w Podwilku, który znajdował się w Ziemiaństwie, spłonął w 1974 roku.
Do 1687 roku wieś należała do parafii protestanckiej w Jabłonce. Następnie zbudowano w Podwilku katolicki kościół drewniany, zastąpiony w 1767 roku kościołem murowanym pod wezwaniem św. Marcina. Do 1918 r. Podwilk należał do Węgier. 5 listopada 1918 r. został przyłączony do Polski, co potwierdziło 31 grudnia 1918 r. polsko-czechosłowackie porozumienie chyżniańskie. Na krótko jednak, bo ziemia ta znowu została opanowana przez wojsko czechosłowackie. Dopiero 28 lipca 1920 r. decyzją Rady Ambasadorów wieś wróciła w granice Polski. Podwilk był jeszcze pod okupacją Słowacji podczas drugiej wojny światowej, podczas której Niemcy wywieźli miejscową ludność żydowską. Społeczność ta była niewielka, bowiem w okresie międzywojennym Podwilk zamieszkiwało 32 Żydów. Podwilk dziś, to wieś, w której część mieszkańców zajmuje się rolnictwem i godowlą, m.in. owiec. Dominują jednak usługi. Wiele osób wybiera także pracę w mieście, a celem są okoliczne miasta: Nowy Targ, Rabka-Zdrój czy Kraków. Znaczna liczba mieszkańców pracuje za granicą.
Orawa, gdzie to jest?
Orawa w Polsce to historyczna kraina w Europie Środkowej w dorzeczu rzeki Orawa, która dała jej nazwę. Nie wiadomo jednak skąd się wzięła Orawa rzeka. Kraina leży cześciowo w Polsce, a w większości na Słowacji. Cały region Orawy ma w Polsce powierzchnię 1900 km kwadratowych. Po polskiej stronie Orawa sięga pod Babią Górę, Pasmo Policy i grzbiet Pasma Podhalańskiego. Później granica idzie w poprzek Kotliny Orawsko-Podhalańskiej i ku Tatrom Zachodnim. Na Słowacji Orawa zahacza o gory Wielka Fatra i Mała Fatra, a z drugiej strony o Beskid Żywiecki. Środkiem tak wyznaczonej Orawy płynie rzeka Czarna Orawa, która po wypłynięciu z zalewu Jezioro Orawskie nosi już inne imię, to nazwa Orawa. Rzeka Orawa płynie do rzeki Wag w zlewni Morza Czarnego. To całkiem spora rzeka, którą organizowane są nawet spływy flisackie.
Spór o Orawę pomiędzy Polską a Czechosłowacją wybuchł po pierwszej wojnie światowej. Górną Orawę zamieszkiwali Polacy, Dolną - Słowacy. Podział odbył się bez plebiscytu, Polska zgodziła się w 1920 roku, by pozostawić w swoich granicach 12 wsi Górnej Orawy. Niedawno obchodzono stulecie tego wydarzenia. W 1924 r. do Polski przyłączono brakujący kawałek Lipnicy Wielkiej, ale oddane zostały wsie Suchá Hora (Sucha Góra) i Głodówka. Między 1938 a 1939 rokiem Polska przyłączyła jeszcze spory fragment terenu Orawy, ale w czasie drugiej wojny światowej całą Orawę przejęła Słowacja, a po wojnie powrócono do poprzednich na mocy umowy z 13 czerwca 1958 r. Dość późno zatem sytuacja na Orawie się ustabilizowała. Nic dziwnego, że jeszcze dwiadzieścia lat później można było spotkać w regionie szyldy na których napisy słowackie występowały razem z polskimi. Można się było tu poczuć jak za granicą.
Ile miejscowości jest na Orawie?
Za centrum polskiej Orawy uważana jest dziś Jabłonka lub Jabłonka Orawska - jak mówią niektórzy. Jabłonka należy do powiatu nowotarskiego. W miejscowości siedzibę ma gmina Jabłonka. Jabłonka to gmina wiejska. Miejscowość leży na trasie drogi krajowej nr 7 (międzynarodowej drogi E-77) na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich 957 i 962.
Ile miejscowości jest na polskiej Orawie? Obecnie jest 14 miejscowości na polskiej Orawie. Wsie na polskiej Orawie to: Bukowina-Osiedle, Chyżne, Harkabuz, Jabłonka, Kiczory, Lipnica Mała, Lipnica Wielka, Orawka, Piekielnik, Podsarnie, Podszkle, Podwilk, Zubrzyca Dolna oraz Zubrzyca Górna.
Jak dojechać do kościoła św. Marcina w Podwilku
Kościół w Podwilku dojazd ma łatwy. Dojazd do kościoła św. Marcina w Podwilku nie powinien sprawić kłopotu. Drogą krajową nr 7 jedziemy z Rabki-Zdroju w kierunku Chyżnego.
Po wjeździe do Podwilka jedziemy najpierw w dół w Działów Orawskich, a następnie wspinamy się nieco w stronę kościoła, który będziemy mieli po lewej stronie.
W razie problemów można kliknąć w Mapy Google.
Zobacz więcej zdjęć kościoła św. Marcina w Podwilku.
Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.
Znasz? Skomentuj!