To odkrycie to spora niespodzianka. Idąc ulicą Wiśniową w Warszawie, mijałem technikum mechaniczne, mieszczące się w ceglanym gmachu dawnych koszar, naprzeciwko budynku, w którym jest Muzeum Geologiczne. Spod gałęzi porastających plac przed szkołą wyłonił się nagle odrzutowiec. I to nie byle jaki! Za czasów Zimnej Wojny był bowiem przystosowany do przenoszenia broni atomowej. A teraz spokojnie stoi sobie tu, w centrum Warszawy i porasta go potężniejący z roku na rok liszaj.
Emerytura myśliwca w centrum stolicy
Przy ul. Wiśniowej 56 w Warszawie za ogrodzeniem z siatki stoi na betonowych postumencikach odrzutowy samolot MiG-21PFM nr fabryczny 94N7810 o numerze bocznym 7810. Maszyna została wyprodukowana w 1968 roku w ZSRR. Był to jeden z dwunastu takich samolotów bojowych przystosowanych do przenoszenia bomby atomowej, która w żargonie wojsk lotnicznych określana była mianem "spec bomby". Eskadra dwunastu takich maszyn miała być elementem systemu odstraszania jądrowego, który w czasach zimnej wojny miał za zadanie utrzymywać kruchą równowagę militarną pomiędy Układem Warszawskim a NATO, między Moskwą a Waszyngtonem.
Maszyna z numerem 7810 trafiła następnie do 9. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Debrznie. Następnie MiG został przerzucony do 2. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Goleniowie. W sierpniu 1989 r., w chwili, gdy walił się socjalistyczny porządek wschodniego świata, myśliwiec został dyslokowany do 10. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Łasku. Tam maszyna była w czynnej służbie do sierpnia 1991 r. Ostatni lot wykonała 22 sierpnia 1991 r. na trasie Łask - Baza Statków Powietrznych Mierzęcice (Jednostka Wojskowa 4044). W Mierzęcicach myśliwiec został skreślony ze stanu wojskowej floty powietrznej kraju jako przeznaczony do kasacji.
Inicjatywa uczniów technikum
Smok w czapce krakusce
Jako się rzekło MiG-21PFM nr fabryczny 94N7810 o numerze bocznym 7810 był już formalnie przeznaczony na żyletki. To jednak nie koniec tej historii. Od 1990 roku w technikum przy Wiśniowej funkcjonowała klasa budowy płatowców. W 1993 roku uczniowie, chcąc wykonać prace dotyczące samolotów tego typu, pojechali na podkatowickie lotnisko Mierzęcice. Stało tam kilka takich maszyn przeznaczonych do likwidacji. To wtedy padł pomysł, by jeden z samolotów przewieźć do Warszawy i ustawić przed szkołą - jako pomnik, ale także jako pomoc naukową.
Jeden egzemplarz samolotu MiG-21 został rozebrany na dwie części i tak przewieziono go do Warszawy, gdzie został złożony i ustawiony przy pomocu dźwigu z budowy warszawskiego metra na placu przed szkołą. Do dziś stoi przed budynkiem Zespołu Szkół Licealnych i Technicznych nr 1 przy ulicy Wiśniowej 56. Na kadłubie namalowany jest czarny smok z czerwonymi kolcami na grzbiecie, w czapce krakusce z czerwoną błyskawicą, dzierżący zamiast tarczy symbol polskiego lotnictwa wojskowego - biało-czerwoną szachownicę. Na szachownicy widnieje herb Łasku - złoty korab z wieżą obronną bez blanek. Jest to pierwsze godło 10. PLM z Łasku, które w 1986 r. zaprojektował chor. sztab. Wiesław Turowiecki.
Dawne carskie koszary
Budynek przy ul. Wiśniowej 56, przed którym stoi samolot, mieści Zespół Szkół Licealnych i Technicznych nr 1 w Warszawie. Obejmuje od Technikum Mechaniczne nr 1 im. Piotra Drzewieckiego oraz LXXX Liceum Ogólnokształcące im. Leopolda Staffa. Szkolny gmach to część dawnych Koszar Mokotowskich, które powstały w latach 1900-1904 na terenie Mokotowskiego Pola Wojennego, służącego do ćwiczeń pułków kawalerii. Postawiono je na potrzeby Lejb-Gwardyjskiego Keksholmskiego Pułku Piechoty im. Cesarza Austriackiego, ale stacjonowały tam także Wołyński, Sankt-Petersburski i Litewski Lejb-Gwardyjski Pułk Piechoty Imperium Rosyjskiego, jako największy i najnowocześniejszy obiekt Twierdzy Warszawa. W dwudziestoleciu międzywojennym stacjonowały tam oddziały Wojska Polskiego. W czasie drugiej wojny światowej ulokowano tam niemiecki Dywizjon Artylerii oraz jednostkę oddziałów ochronnych Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników. W 1945 r. zespół koszar został zajęty przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Z kolei w połowie lat pięćdziesiątych część zabudowań rozebrano w związku ze wznoszeniem gmachu rządowego zajmowanego dziś przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ale szkoła przy Wiśniowej ocalała.
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Jakub Lewicki uznał, że budynek ma znaczną wartość architektoniczną, jako spójna grupa obiektów wojskowych z początku XX wieku. "Na szczególną uwagę zasługuje bogata dekoracja obiektów przy ul. Rakowieckiej 2D i przy ul. Wiśniowej 56, z rozbudowanym gzymsem i boniowaniem pseudoryzalitów oraz oprawą otworów okiennych" - podał konserwator, wpisując obiekty do rejestru zabytków. Nawet obiekty o mniejszym znaczeniu mają tutaj zdobienia w postaci niskiego cokołu, gzymsu schodkowego i ząbkowania. Koszary miały własną kanalizację i niezależne zasilanie w energię elektryczną. To żywy relikt architektury militarnej z czasów carskich na ziemiach polskich.
Dwa machy na strachy na lachy
Samolot odrzutowy MiG 21 został skonstruowany w latach 50. XX wieku w ZSRR przez Artioma Mikojana i Michaiła Guriewicza w biurze konstrukcyjnym MiG. Był to jednoosobowy samolot myśliwski o konstrukcji duralowej ze skrzydłami w układzie delta o skosie 57 stopni, który osiągał prędkość 2,05 machów, czyli dwukrotną prędkość dźwięku. Zakłady w miastach Gorki, Moskwa i Tbilisi wyprodukowały około 18 tys. egzemplarzy tego modelu. Maszyna taka waży bez paliwa i uzbrojenia 5350 kilogramów. Samolot dysponował jednym działkiem GSz-23 kal. 23 mm, a ponadto uzbrojeniem o masie 2 ton, podwieszanym na czterech węzłach pod skrzydłami.
Myśliwskie samoloty MiG-21 latały w Polsce od 1963 roku jako podstawowe samoloty myśliwskie sił zbrojnych PRL. W latach 1961-1980 zakupiono 582 sztuki tych samolotów, a pierwsze egzemplarze z nich trafiły do 1. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa", który w latach 1951 do 1956 stacjonował na warszawskim Bemowie, a następnie został przeniesionyc do Janowa koło Mińska Mazowieckiego. 43 lata później 3. Eskadra Lotnictwa Taktycznego "Poznań" (3 elt) z lotniska w podpoznańskich Krzesinach zakończyła wachtę bojową w systemie Obrony Powietrznej NATO na samolotach MiG-21 bis 31 grudnia 2003 r. o godz 8:00. Już następnego dnia - 1 stycznia 2004 roku - ostatnie myśliwce MiG-21 zostały wycofane ze służby w Siłach Powietrznych Wojska Polskiego. I tak skończyła się niesamowita historia tego płatowca.
Dojazd do odrzutowca w krzakach
Jak dojechać do odrzutowca na Wiśniowej? Dojazd do samolotu z Wiśniowej nie jest szczególnie skomplikowany. Musimy z Puławskiej skręcić w Racławicką. Następnie z Racławickiej skręcamy w Wiśniową, da się w jedną stronę, bo w drugą jest jednokierunkowa.
Myśliwiec będzie za płotem Technikum Mechanicznego, po prawej stronie. Można wejść przez bramę i obejrzeć go z bliska.
Jeśli trudno trafić, trzeba kliknąć w Mapy Google.Zobacz więcej zdjęć samolotu z ul. Wiśniowej w Warszawie.
Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.
Znasz? Skomentuj!