Babia Góra stała się mimowolnie symbolem Orawy, niegdyś krainy nizwykle niegościnnej, która wymagała od mieszkających tu ludzi twardości i nieugiętości. Dziś z kolei pokazuje drogę turystom, by jechali ku niej, szukając swego przeznaczenia. Orawa to kraina niezwykła. Kulturowo odmienna, wyhodowała u stóp Babiej Góry zwyczaje i style podobne do tych spotykanych u sąsiednich górali. Jednak przyglądając się bliżej strojom, czy architekturze, zobaczymy, że w wielu fragmentach orawianie wycisnęli ze swoich umiejętności znacznie więcej, niż ich nieodlegli sąsiedzi.
Góra przeznaczenia
Na Babiej Górze byłem kilka razy. Nie sposób było na nią nie wejść, bo zawsze gdzieś w tle górowała nad codziennym życiem, stając się jego nieodłącznym składnikiem. Z obliczeń wychodzi mi, że trzy razy byłem na wierzchołku tej najwyższsj góry Beskidów Zachodnich. Raz z rodzicami, raz ze szkolnym rajdem i raz na własną rękę.
Nie ma niestety żadnej dziennej daty zdobycia szczytu. Niestety z wejść nie zachowały się też żadne zdjęcia, a być może wcale ich nie było. To były czasy, kiedy fotografowało się na co dzień raczej mało. Nawet takie wydarzenia jak wejście na Babią Górę. Dlatego też pojawia się potrzeba ponownego wejścia na szczyt.
Najwyższa po Tatrach
Tak zupełnie na sucho, faktograficznie, Babia Góra to masyw Paśmie Babiogórskim, w Beskidzie Żywieckim w Beskidach Zachodnich. Babia Góra ma wysokość 1724 m n.p.m. i dzięki wysokości jest w Koronie Gór Polski. Właściwie taką wysokość ma Diablak, tak nazywa się wierzchołek Babiej Góry. To najwyższy szczyt w Beskidach Zachodnich. Babia Góra jest najwyższą w Polsce górą poza Tatrami. Z Babiej Góry rozciągają się wspaniałe widoki na całą pobliską okolicę. Widać stąd także znacznie oddalone grupy górskie. Najwspanialszy jednak jest widok na Tatry. Turyści cenią sobie na Babiej Górze wschody słońca. Wielu tylko po to idzie na wierzchołek, by zaliczyć to niesamowite zjawisko.
Masyw ciągnie się od przełęczy Krowiarki, gdzie jest wygodnie zacząć wspinaczkę na szczyt, aż po przełęcz Jałowiecką. Wchodząc od przełęczy Krowiarki na szczyt można się srodze zdziwić, bo po drodze jest mnóstwo przedwierzchołków. Idzie człowiek, już wierzy, że to szczyt i koniec mordęgi, a za górką... kolejna górka. W ogóle Babia Góra ma kilka takich wybitnych punktów oprócz najwyższego Diablaka. Są to m.in: Lodowa Przełęcz (1606 m n.p.m.), Mała Babia Góra, znana także jako Cyl (1517 m n.p.m.), Niższy Cyl (1490 m n.p.m.), Kościółki (1620 m n.p.m.), Gówniak (1617 m n.p.m.)., Kępa (1521 m n.p.m.) i Sokolica (1367 m n.p.m.).
Matka Niepogód i Królowa Beskidów
Orawianie nazywają szczyt ostatnimi czasy Orawską Świętą Górą. Jest coraz silniejsza tradycja wchodzenia na ten wierzchołek. Wybiera się tam m.in. młodzież, dla której wejście na Babią Górę to powoli element rodzącego się zwyczaju. To właśnie miejscowych można coraz częściej zastać na szczycie. Z ludowością nazwa Babia Góra ma wiele wspólnego. Legendy mówią, że jest ona stertą kamieni, które usypała baba. Inna ludowa powiastka głosi, że jest to dziewczyna, która skamieniała z żalu, gdy dojrzała, jak niosą jej martwego wybranka-zbójnika. Kolejna klechda mówi, że w grotach pod Babią Górą zbójnicy przetrzymywali porwane kobiety.
"Także w Babiej Górze jest góra albo gronik, na którym jest kamienna baba tak wyrośniona, a woda z niej idzie. Gdzie tam jest skała, z jednej strony nie przystępno do niej, a z drugiej połogo idzie, i stąd Babia Góra nazwana" - pisał w 1728 roku o Babiej Górze wójt Żywca Andrzej Komoniecki w "Dziejopisie żywieckim" swojego autorstwa. Góra ta nazywana jest ze względu na znaczną wysokość Królową Beskidów. Używane są także nazwy Matka Niepogód i Kapryśnica, a to ze względu na zmienne warunki pogodowe, na jakie można się na Babiej Górze natknąć.
Skarb UNESCO i narodowa świątynia dzikiej przyrody
Biotop Babiej Góry chroniony jest dzięki utworzeniu Babiogórskiego Parku Narodowego. Jest on od 1977 roku wpisany na listę światowych rezerwatów biosfery UNESCO. Co ciekawe szczyt leży w linii wododziału. Sprawia to, że wody płynące po stronie Orawy nie zmierzają do Bałtyku, lecz wraz z rzeką Orawą wpadają do Wagu w dorzeczu Dunaju i z jego nurtem kończą w Morzu Czarnym. O Babiej Górze pod jej obecną nazwą już w 1468 roku pisał kronikarz Jan Długosz: "Baba góra, bardzo wysoka, nad rzeką Sołą, bogata w rozmaite zioła, blisko miasteczka Żywca".
Na Babiej Górze występuje 106 gatunków mchów wątrobowców, a 20 jest chronionych. W czerwcu 2024 r. Babiogórski Park Narodowy poinformował o odkryciu dwóch nowych gatunków jastrzębców (Hieracium L.) z rodziny astrowatych. Prof. Zbigniew Szeląg, prowadzący tam badania florystyczne, opisał nowe rośliny i nadał im łacińskie nazwy: Hieracium babiogorense oraz Hieracium besseri.
Jeden wchodzi, drugi wbiega
Najpopularniejszy szlak na Babią Górę to czerwone znaki, prowadzące z przełęczy Krowiarki przez Sokolicę na Diablak. Wejście trwa 2,5 godziny, zejście jest o godzinę krótsze. Na Sokolicę jest 1,5 godziny, a schodzi się z niej godzinę. To właśnie ten odcinek obfituje w przedwierzchołki, które potrafią zmylić nawet stare wygi górskie.
Kolejna ciekawa trasa to żółty szlak i Perć Akademików. Wychodzimy na nią ze schroniska na Markowych Szczawinach. Trasa jest trudna, po drodze sa łańcuchy, a sezonowo jest ona zamykana, gdy warunki naturalne nie pozwalają na bezpieczną wspinaczkę. Wejście tą trasą trwa 1 godzinę i 15 minut.
Z Markowych Szczawin przez Przełęcz Brona jest na szczyt 1,5 godziny, a z Przełęczy Brona - 1 godzina. Z powrotem czas zejścia jest podobny.
Można też na Babią Górę wejść ze Słowacji. Żółtym szlakiem z Chaty Slaná voda wchodzi się prawie 3,5 godziny. Droga z powrotem to około 3 godzin. Z kolei z Orawskiej Polhory na szczyt Małej Babiej Góry czerwonym szlakiem jest 3,5 godziny. A na samą Babią Górę - jeszczo około godziny.
Do schroniska PTTK Markowe Szczawiny można dojść następującymi szlakami:
- niebieskim szlakiem z Zawoi Policzne na Sulową Cyrhlę, skąd czarnym szlakiem (2:20 h, 5.6 km);
- czarnym szlakiem z Zawoi-Lajkonik (2:20 h, 5.7 km);
- zielonym szlakiem z Zawoi Markowej (1:35 h, 3.3 km);
- z Zawoi Czatoży kolejno szlakiem: niebieskim, czerwonym i zielonym (2 h, 4.3 km);
- z Przełęczy Krowiarki niebieskim szlakiem (2 h, 6 km).
Mniej sprawnym turystom wejścia mogą zająć jeszcze więcej czasu. Ale biegacz górski Mateusz Cyrwus wbiegł na Babią Górę i z powrotem w czasie 1 godziny 17 minut i 40 sekund. A zupełnie osobny temat to zdobycie Babiej Góry zimą.
Babia Góra. Jak dojechać na przełęcz Krowiarki?
Dojazd do przełączy Krowiarki jest możliwy od strony Jabłonki oraz Zawoi. Jadąc z Jabłonki drogą wojewódzką nr 957 mijamy Zubrzycę Dolną, a następnie Zubrzycę Górną i kierujemy się wciąż w górę, gdzie w oddali mjaczy wierzchołek Babiej Góry. To własnie droga w kierunku przełęczy Krowiarki. Po kilku kilometrach trafimy na pierwsze parkingi. Warto jednak sprawdić najpierw parking na samej przełęczy, gdzie w ostatnich latach rozbudowała się infrastruktua turystyczna Babiogórskiego Parku Narodowego..
Z kolei z Zawoi trzeba tą samą drogą nr 957 kierować się w stronę Jabłonki. Jedziemy przez Zawoję, a następnie mijamy wyciąg narciarski Mosorny Groń i wjeżdżamy w babiogórskie lasy. Po drodze napotkamy bardzo ostre serpentyny. Po kilku kilometrach droga prostuje się i nieco się wypłaszcza. Tak dojeżdżamy do parkingu na przełęczy Krowiarki, który tym razem będzie po prawej stronie drogi.
Jeśli są kłopoty z trafieniem, można kliknąć w Mapy Google.
Widok na Babią Górę ze wzniesienia Furmaniec między Podwilkiem a Zubrzycą Dolną.
Widok na Babią Górę z Maciejowej w Gorcach.
Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.
Znasz? Skomentuj!