Stare synagogi w Pradze to pozostałość dawnej dzielnicy żydowskiej Jozefov czyli Józefów. Jest ich sześć. My zwiedziliśmy dwie z nich, z których żadna nie pełni dziś funkcji religijnej, pełniąc dziś funkcje muzealne. Turysta może tam zrozumieć jak liczna społecznoścć zamieszkiwała tych klika praskich kwartałów. I jak ogromną zbrodnią była jej eksterminacja w czasie drugiej wojny światowej dokonana przez Niemców. W ciszy w synagodze Pinkasa głos z taśmy czyta nazwiska ludzi, których nagle zabrakło. I brakuje do dziś, bo ci zmarli nie mają grobu, nie mają swojej macewy, choć pamięć o nich nie ginie.

Wnętrze synagogi Pinkasa w Pradze.

Synagoga Pinkasa w Pradze

Synagoga Pinkasa w Pradze (cz. Pinkasova synagoga, Pinkasova škola) znajduje się w jednym z najbardziej znanych miejsc Pragi. To na jej dziedzińcu znajduje się wejście na stary cmentarz żydowski w Pradze.

Czytaj więcej: Stary cmentarz żydowski w Pradze

Mijamy kasy, wchodzimy przez bramę i po kilku schodkach opuszczamy się na podwórzec przytrzymując na głowie wręczaną za darmo jarmułkę.
Synagoga Pinkasa wznosi się znacznie poniżej poziomu ulicy Szerokiej (Široká ulice na Starém Městě v Praze). Dawna świątynia ma trzy kondygnacje nad ziemią oraz piwnicę.

Druga synagoga starej Pragi

Synagoga Pinkasa to druga co do wielkości zachowana historyczna synagoga w Pradze. Budynek jest bardzo stary. Do 1492 roku była w tym miejscu prywatna "kaplica" znamienitej praskiej rodziny Horowitzów. W 1535 roku Aron Mešullam Zalman Horowitz zdecydował o zastąpieniu jej synagogą rodzinną. Zbudował ją między swoim domem a starym cmentarzem. Jego wnuk rabin Pinkas Horowitz zamienił budynek na rabiniczną szkołę swego imienia. W synagodze zwraca dziś uwagę gotyckie sklepienie, jedna nawa wymuszona przez ciasnotę terenu i wczesnorenesansowe elementy, jak portal wejściowy czy malowana dekoracja imitująca stiuki. Na początku XVII wieku w latach 1607-1625 budowniczy Juda Coref de Hertz dobudował od południa galerię dla kobiet czyli babiniec z przedsionkiem i sienią, zdobiąc także skrzynię do przechowywania Tory.

Czytaj więcej: Najwęższa uliczka w Pradze

Synagogę Pinkasa, ze względu na położenie blisko rzeki, dotykały regularnie wezbrania Wełtawy. Po powodzi w XVIII wieku trzeba było odrestaurować zniszczone wyposażenie. Pojawiła się barokowa bima, czyli podwyższenie do odczytywania Tory w centralnej części synagogi Pinkasa. Za nią zaś barokowa aron ha-kodesz - szafa ołtarzowa do przechowywania zwojów Tory. To mniej więcej wtedy pojawiła się też rokokowa krata z kutego żelaza zdobiąca bimę do dziś, ufundowana przez ówczesnego przewodniczącego gminy żydowskiej Joachima von Poppera. Jest na niej Magen David - herb praskiej gminy żydowskiej.
W 1860 roku poziom posadzki został podwyższony o 1,5 metra, by uniknąć problemów z wysoką wodą. Zniknęły bima i aron ha-kodesz, pojawiły się nowe siedzenia - zamiast okalających zainstalowano rzędy jak w kościele. Obiekt był też w remoncie w 1925 roku. Odkryto w czasie takich remontów, że w piwnicach znajdowała się dawniej mykwa, czyli żydowska łaźnia, prawdopodobnie prywatne kąpielisko Horowitzów. Znaleziono przy okazji także oryginalne inskrypcje.

Poruszający pomnik przeszłości

W czasie drugiej wojny światowej synagoga Pinkasa służyła za magazyn żydowskich sprzętów liturgicznych w związku z zakazem ich używania po wprowadzeniu jesienią 1941 roku zakazu odprawiania modłów w synagogach. W drugiej połowie 1942 roku powołano Centralne Muzeum Żydowskie. Synagoga stała się składnicą zabytków odbieranych gminom czeskim i morawskim. Zapewne miała stać się elementem szerszego pomysłu nazistów, którzy wypbrażali sobie, że w Pradze powstanie coś w rodzaju muzeum "wymarłej rasy". Pod koniec wojny trwała zmasowana, zorganizowana akcja eksterminacji tysięcy czeskich i morawskich Żydów. Dziesiątki tysięcy mieszkańców Pragi wywieziono do obozów koncentracyjnych i wymordowano. Na początku lat 50. ubiegłego stulecia w synagodze Pinkasa powstał przejmujący pomnik Holokaustu, którego ideą było przywołanie nazwisk wszystkich pomordowanych, przywrócenie im tożsamości, w miejsce numerów, które nadawali im niemieccy okupanci.

Czytaj więcej: Most Karola w Pradze

W latach 1954 - 1959 na ścianach świątyni ręcznie i bez szablonu malarze Jiří John i Václav Boštík wypisali na ścianach nawy głównej, galerii i przedsionka wszystkie znane nazwiska praskich, czeskich i morawskich ofiar nazizmu. Pomnik został otwarty w 1960 roku. Tylko w nawie głównej nazwisk jest około 40 tys. Wróciła też wówczas bima z kratą i barokowa szafa ołtarzowa, które do dziś można oglądać.
W 1968 roku bożnica została jednak zamknięta na rozkaz ówczesnych władz miasta. Pretekst mówił o zagrożeniu katastrofą budowlaną związanym z przesiąkaniem wód podziemnych do piwnic, co miało naruszyć konstrukcję.
Podjęte zostały niespieszne prace remontowe, podczas których w latach 70. i 80. zaizolowano fundamenty, odrestaurowano konstrukcję dachu i urządzono magazyny na strychu. Budynek był jednak tak zawilgocony, że zdobiące go freski zostały w znacznej większości zniszczone. Dopiero w 1992 roku rozpoczęło się odtwarzanie ręcznie namalowanych napisów, co z powodzeniem się udało.

Koszmarna powódź tysiąclecia

Dziś budynek jest wyremontowany i jest w zarządzie Muzeum Żydowskiego. We wnętrzu nadal jest memoriał, czy też panteon Żydów pomordowanych w czasie drugiej wojny światowej w Czechach i na Morawach. Wchodząc do wnętrza znajdziemy na ścianach 77 tys. 297 imion i nazwisk Żydów, którzy zginęli w czasie Holokaustu. Inne źródło podaje, że nazwisk jest już prawie 80 tys., a kolejne są odkrywane. To niezwykle przejmujące doświadczenie. Tym bardziej, że nazwiska te są odczytywane przez lektora, którego głos sączy się z głośnikóœ w bóźnicy.

Czytaj więcej: Praski zegar astronomiczny

Można tam także zobaczyć dziecięce rysunki. Kolekcja ta liczy w simie 4500 obrazków narysowanych przez dziewczynki i chłopców, którzy trafili do kompleksu obozów koncentracyjnych w Terezinie w latach 1942-1944. W Terezinie było ponad 10 tysięcy więźniów, którzy w chwili osadzenia nie mieli skończonych 15 lat.
Podczas powodzi tysiąclecia 19 sierpnia 2002 r. synagoga Pinksa została ponownie zalana przez wezbrane wody Wełtawy. Tym razem do poziomu 130 cm ponad parter. Woda i błoto zatopiły piwnice. Zniszczenia były ogromne, naruszona została konstrukcja budynku, woda zmyła napisy. Restauracją fresków zajmowała się autorka rekonstrukcji z lat 90. malarka Michaela Poková. Remont po powodzi zakończył się dopiero 12 września 2003 roku.

Zobacz zdjęcia synagogi Pinkasa.

Synagoga Klausowa w Pradze

Po drugiej stronie starego cmentarza żydowskiego w Pradze znajduje się pod adresem U Starého hřbitova 3a synagoga Klausowa (cz. Klausová synagoga v Praze, niem. Klausen-Synagoge). Obecnie jest to muzeum. Została zbudowana w latach 1689-1694 za sprawą Salomona Chalisza Kohena. Nazwa wzięła się od wyburzonych w tym miejscu trzech mniejszych obiektów, które były nazywane klausami, w których była szkoła talmudyczna, mykwa, czyli łaźnia, oraz niewielki dom modlitwy. W latach 1883-1884 synagogę Klausową przebudował architekt Bedřich Münzberger. Synagoga stoi w pobliżu domu pogrzebowego należącego do starego cmentarza żydowskiego, dlatego też przez długi czas modlili się w niej tylko członkowie praskiego żydowskiego charytatywnego bractwa pogrzebowego Chewra Kadisza, które działa w każdej gminie żydowskiej.

Czytaj więcej: Rzeźba "Niemowlęta" w Pradze

Po wojnie synagoga była remontowana kilkakrotnie, a od 1983 roku została włączona do Muzeum Żydowskiego w Pradze. Mieści się w niej obecnie stała ekspozycja pod nazwą "Tradycje i obyczaje żydowskie". W nawie głównej można zobaczyć m.in. Torę, sprzęty liturgiczne i inne eksponaty związane z funkcjonowaniem synagogi oraz z żydowskimi świętami. W krużgankach pokazano przedmioty związane z życiem codziennym tradycyjnej rodziny żydowskiej i wydarzeniami takimi jak m.in bar micwa, ślub czy narodziny i obrzezanie.
Oprócz synagog Pinkasa i Klausowej w Pradze są jeszcze zabytkowe synagogi: Hiszpańska, Maisela, Staronowa i Wysoka.

Dawna dzielnica żydowska w Pradze

Dawna dzielnica żydowska Josefov czyli Józefów w Pradze kiedyś nosiła nazwę Židovské Město czyli Żydowskie Miasto (niem. Judenstadt). W dawnej dzielnicy żydowskiej w Pradze zobaczymy międzi innymi stare synagogi, których w sumie jest sześć. Już wchodząc na zabytkowy cmentarz żydowski przechodzimy przez podwórze Synagogi Pinkasa z XVI wieku. Wychodząc z kolei, odwiedzamy przy bramie wyjściowej zbudowany w miejscu dawnej kostnicy dom przedpogrzebowy czyli dawna sala obrzędowa Żydowskiego Stowarzyszenia Pogrzebowego z początków XX wieku, gdzie teraz można oglądać wystawę o żydowskich rytuałach związanych z pogrzebem. Zaraz za wyjściem po prawej stronie stoi synagoga Klausowa. W środku jest dziś muzeum poświęcone praskim Żydom.

Czytaj więcej: Sikacze z Pragi

W dawnej dzielnicy żydowskiej znajduje się także Ratusz Żydowski (Židovská radnice) z XVIII wieku, który ma cztery zegary, w tym jeden odmierzający czas w przeciwną stronę.
Wędrując uliczkami Pragi spotkamy w rejonie dawnej dzielnicy żydowskiej jeszcze jeden ciekawy element przypominający o żydowskiej tragedii. To złote, kwadratowe cegiełki z nazwiskami wkomponowane w praski bruk. Przypominają o datach deportacji i wymieniają konkretne osoby. Często są to całe rodziny, które zostały wyrwane ze swego życia i wywiezione na śmierć do obozów. Mówi się, że okupacja w Czechach przebiegła łagodnie. Nie tutaj.

Co zwiedzać w Pradze?

Czołowy zabytek w Pradze to Most Karola. Ale ciekawy jest także staromiejski ratusz i znajdujący się tam praski zegar astronomiczny. Ten rewelacyjny chronometr ma tyle dodtkowych funkcji, że mogłaby ich pozazdrościć aplikacja w smartfonie. W tamtej okolicy warto poszukać lokalu z knedlikami i lokalnym piwem. Nie sposób ominąć starego cmentarza żydowskiego w Pradze oraz starych synagog w dawnej dzielnicy żydowskiej Josefov.

Czytaj więcej: Muzeum Chirurgów w Edynburgu

Warto odwiedzić dzielnicę Malá Strana, gdzie warta uwagi jest najwęższa uliczka w Pradze. W pobliżu jest kontrowersyjna fontanna - sikacze. Można w pobliżu zobaczyć słynne praskie niemowlęta. Ciekawa będzie także wycieczka na Hradczany połączona z oglądaniem katedry św. Wita. Przy okazji można rzucić okiem na zamek, który jest siedzibą prezydenta Czech. Po drodze warto w okolicy starego miasta wpaść na praskie knedliki.

Jak dojechać do synagogi Pinkasa?

Gdzie jest synagoda Pinkasa w Pradze? Synagogę Pinkasa w Pradze znajdziemy tam, gdzie znajduje się wejście na stary cmentarz żydowski w Pradze. Znajduje się ono przy ulicy Szerokiej 23/3 (ul. Široká), niedaleko skrzyżowania z ul. Valentinską (ul. Valentinská), gdzie są kasy. Można płacić kartą. Synagoga Klausowa (cz. Klausová synagoga) jest za starym cmentarzem żydowskim, w zasadzie tuż obok.

Czytaj więcej: Katedra w Świdnicy

Uważajmy, bo na Starym Mieście w Pradze obowiązują jednak ograniczenia parkowania. Linie niebieskie są dla mieszkańców dzielnicy, pomarańczowe są dla turystów, gdzie za parkowanie zapłacimy w parkomacie ciągu dnia, ale dokładne godziny trzeba zawsze sprawdzać. Fioletowe linie to strefa mieszana, gdzie parkują mieszkańcy i przyjezdni, którzy mogą stać maksymalnie dobę. Ceny są wysokie, a trudności ze znalezieniem miejsca znaczne. Lepiej zaparkować dalej i mieć komfort, a jeździć komunikacją miejską.
Jeśli są kłopoty z dotarciem, można kliknąć w Mapy Google.