Katedra w Świdnicy. Dlaczego stoi tylko jedna wieża?

Katedra w Świdnicy świętych Stanisława i Wacława to chyba najbardziej strzelista budowla w tym dolnośląskim mieście. Jej sylweta przypomina najpiękniejsze europejskie katedry i z daleka pokazuje drogę turyście, górując nad zabudową. Tutejsza wieża kościelna jest szósta jeśli chodzi o wysokość w Polsce w tej kategorii. Jest jak drogowskaz i można do niej trafić jak po sznurku, wystarczy się tylko rozglądać. Stojąc u jej stóp nie sposób się nje zastanawiać nad geniuszem i wysiłkiem, które pozwoliły ludziom zbudować ten niesamowity przykład gotyckiej architektury sakralnej.

Powstanie katedry w Świdnicy

Już w 1241 roku w Świdnicy istniała parafia z kościołem, jednak to właśnie wtedy zniszczyli go Tatarzy. W 1260 roku książę wrocławski Henryk III wzniósł nowy drewniany kościół, którym opiekował się klasztor klarysek z Wrocławia. Paronem świątyni najpierw był św. Wacław (w 1296 roku), a w dwa lata później był to kościół pod wezwaniem św. Stanisława. Od 1303 roku są obaj ci partroni.
Budowa obecnego kościoła rozpoczęła się w 1330 roku. Zaczął ją książę świdnicki Bolko II, główny fundator, który ponoć położył pierwszy kamień. Budową kierował Nikolaus Lowe, a prace prowadził mistrz Apetz (1385 r.). Podczas budowy pojawił się również kamieniarz o imieniu Jakob (w latach 1377-1391), który prawdopodobnie był odpowiedzialny za projekt kościoła. Rodzina Sachenkirch oraz sędzia Nikolaus Bolcze ufundowali boczną nawę. W 1488 roku ukończono pokrycie dachu ceramicznymi płytkami. Skąd to wiadomo? Na kamiennych murach kościoła zachowało się wiele znaków mistrzów kamieniarskich. Aby zobaczyć postępy w budowie kościoła osobiście odwiedził Świdnicę Biskup Nanker.

Czytaj więcej: Kościół drewniany w Skrzydlnej

Jeden z największych kościołów na Dolnym Śląsku z najwyższą wieżą w regionie jest orientowany, trójnawowy, w stylu bazylikowym, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Reprezentuje styl późnogotycki. Wieża rzeczywiście jest gigantyczna. Ma 101,21 metra wysokości. Nigdy nie powstała północna, bliźniacza wieża, która pozostała w planach. Pod prezbiterium znajduje się krypta z XIV wieku, której sklepienie ma formę palmowego, podtrzymywanego przez centralny filar. Od zachodu do kościoła prowadzą cztery gotyckie portale z piaskowca ozdobione symbolami apostołów: orzeł - św. Jana, lew - św. Marka, byk - św. Łukasza i anioł - św. Mateusza. Są rzeźby świętych patronów kościoła - św. Wacława i św. Stanisława biskupa. Portal główny jest podwójny. Przy głównym wejściu pomiędzy portalami północnym i środkowym znajduje się rzeźba św. Anny Samotrzeć z 1496 roku. Jest też rzeźba Matki Bożej. Portal północny, zwany Portalem Oblubienicy, jest bogato zdobiony. W jego tympanonie znajdują się rzeźby Matki Bożej z Dzieciątkiem, św. Piotra, św. Pawła oraz prawdopodobnie Karola IV i Anny świdnickiej. Na łukowym sklepieniu portalu znajdują się płaskorzeźby przedstawiające Arystotelesa i Filis oraz Samsona i Dalilę.

Cztery wojny i pożar katedry

W XVI wieku świątynia spłonęła, a Lucas Schleierweber odbudował sklepienie kościoła, obniżył wysokość nawy głównej o sześć metrów i zbudował największe gotyckie okno na Śląsku w fasadzie zachodniej. Miało ono wymiary 18 na 6 metrów.
W 1660 roku kościół przejęli jezuici, którzy go przebudowali. Duże okna w nawie głównej zostały zamurowane. W 1697 roku jezuici wyremontowali uszkodzoną podczas wojny trzydziestoletniej wieżę. Przed kościołem postawili kolumny św. Floriana (1684 r.) i św. Jana Nepomucena (1727 r.).
Podczas wojen śląskich Prusacy, któ©zy dokonali sekularyzacji zakonu jezuitów, trzymali w kościele jeńców wojennych, a potem w latach 1757-1772 zamienili go na magazyn mąki. Dopiero w 1773 roku została przywrócona religijna funkcja świątyni.

Czytaj więcej: Zamek Dunajec w Niedzicy

Po gruntownym remoncie w latach 1893-1909 w 1909 roku odbyła się uroczysta konsekracja kościoła. Pierwszej wojny światowej kościół nie odczuł. Przetrwał bez szwanku drugą wojnę światową.
Po niej kolejni proboszczowie realizowali prace konserwacyjne ratując substancję przed degradacją. M.in. w 1979 roku posadzkę z piaskowca zastąpił granit. Ks. proboszcz J. Bagiński w 1999 roku przeprowadził remont wieży w części ośmiobocznej na wysokości 54-66 metrów.
W 2004 roku kościół otrzymał status katedry diecezji świdnickiej. Pierwszym biskupem diecezjalnym został ks. prof. Ignacy Dec.

Wnętrze przytłacza przepychem i ogromem

Wnętrze kościoła uderza ogromem, bo nawa główna ma 71 metrów długości, 10 szerokości i 25 metrów wysokości. Łączna szerokość trzech naw wynosi 27 metrów. Pod wyniesionym prezbiterium jest dwunastoboczna kaplica przypominające kryptę. Sklepienie jej jest gwiaździste i opiera się na filarze. Pierwotny gotycki wystrój wnętrza zniszczył pożar w 1532 roku.

Jezuici przebudowali następnie wnętrze w stylu barokowym na przełomie XVII i XVIII w. Ołtarz główny z Matką Bożą z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych pod baldachimem wspartym na siedmiu kolumnach i mniejsze ołtarze wyszły spod ręki Johanna Riedla. On także w 1698 roku wyrzeźbił ambonę.

Czytaj więcej: Most gotycki w Kłodzku

Oprócz ołtarza głównego warto zwrócić na ołtarze: Niepokalanego Poczęcia Matki Bożej, Krzyża Świętego, św. Jana Nepomucena, świętego Tomasza świętego Dyzmy, kaplice: Trzech Króli, świętego Ignacego, świętego Józefa, św. Franciszka Ksawerego, Siedmiu Sakramentów, świetej Jadwigi, Jana Chrzciciela i Matki Bożej Świdnickiej ze słynącym łaskami obrazem z XV wieku. Kaplica Bractwa Maryjnego zwana Chórem Mieszczan przypomina ołtarz mariacki z Krakowa, a wykonał ją prawdopodobnie uczeń Wita Stwosza. W środku jest gotycki poliptyk z 1492 ze sceną Zaśnięcia Matki Bożej. Warto obejrzeć także realistyczną Pietę, która powstała około 1420 roku.Warto przyjrzeć się także emporze muzycznej. Pierwotnie były tam 45-głosowe organy z 1705 roku, będące dziełem organmistrza S. Siebera z czeskiego Brna. Obecne, 46-głosowe, to organy wykonane przez świdnicką firmę Schlag&Sohne w 1908 roku. We wnętrzu jest wiele obrazów olejnych

Katedra w Świdnicy Pomnikiem Historii

W dniu 5 marca 2018 roku katedra pod wezwaniem świętych Stanisława i Wacława otrzymała certyfikat potwierdzający jej wpis na listę Pomników Historii. Lista Pomników Historii jest jednym z czterech sposobów ochrony zabytków, które zostały wymienione w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 roku.

Czytaj więcej: Kościół pokoju w Świdnicy

Pojęcie "pomnik historii" odnosi się do nieruchomego zabytku, który ma szczególne znaczenie dla kultury kraju. Wyróżnienie pomnika historii jest tym donioślejsze, że jest ono ustanawiane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie specjalnego rozporządzenia, złożonego na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Tajemnicza krypta odkryta w podziemiach

W sierpniu 2023 r. w podziemiach barokowej części katedry trwały badania archeologiczne. Prof. Jacek Szczurowski z Zakładu Antropologii Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu z zespołem znalazł nieznane wcześniej pomieszczenie. W ukrytej pod kaplicą krypcie znaleziono kości co najmniej 38 osób, w tym trojga dzieci. Wśród nich siedemnaście czaszek oraz liczne inne szczątki kostne.

Czytaj więcej: Fontanny w Ołomuńcu

Był tam również zdobiony polichromią cynowy sarkofag z XVII wieku oraz ossuarium czyli pojemnik na kości. Według wstępnej hipotezy pomieszczenie to mogło służyć do przenoszenia kości w inne miejsce. Szczegóły dotyczące stanu kości i cech ludzi, do których należały, ustalić ma szczegółowa analiza. Wiadomo jedynie, że jedno z dzieci zmarło w okresie okołoporodowym. Naukowcy chcą bliżej przyjrzeć się znalezisku i ustalić m.in. jakiej były płci zmarłe osoby, jak się odżywiały, w jakim wieku zmarły, na co chorowały oraz czym się zajmowały za życia. O odkryciu został poinformowany Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Miasto burzliwej historii nad Bystrzycą

Świdnica to miasto powiatowe w woj. dolnośląskim w aglomeracji wałbrzyskiej. Pierwszy raz wzmianki o Świdnicy pojawiły się w zapisach w 1243 roku, a jako miasto była wymieniona w 1267 roku. Była to kiedyś stolica księstwa świdnicko-jaworskiego. Są też ślady osadnictwa z czasów kultury łużyckiej. Mniej więcej 700 lat p.n.e. była tu wioska rybacka u brodu przez Bystrzycę. Następnie osiedlili się tu Ślężanie, by około 990 roku, tuż przed chrztem Polski włączyć się do pańswta Polan przez księcia Mieszka I.

Czytaj wiecej: Kamień nieszczęścia w Lublinie

Od 1164 roku obszar Świdnicy należał do księstwa wrocławskiego. Niegdyś jedno z najpotężniejszych miast na Dolnym Śląsku, jednak w 1361 roku całkowicie spłonęło. Było przecież głównie z drewna. Później odbudowane z murami obronnymi o siedmiu bramach. Obecnie Świdnica to miasto przemysłowe, ale zachęca również turystów, którzy przyjeżdżają, by zwiedzać Dolny Śląsk i Przedgórze Sudeckie. Nazwa miasta nad Bystrzycą wzięła się od świdwy, czyli krzewu, który jest rodzajem derenia. Jakoś jednak nie zauważyłem, żeby miasto stało dereniówką.

Zwiedzanie katedry w Świdnicy.

Zwiedzanie indywidualne katedry w Świdnicy jest możliwe od poniedziałku do soboty od godz. 10:00 do godz. 17:45. Trzeba pamiętać przy tym o konieczności uszanowania miejsca kultu religijnego oraz o nieprzeszkadzaniu modlącym się wiernym.
Zwiedzanie grupowe oraz odwiedzenie katedry w innych godzinach trzeba uzgodnić z przewodnikiem katedralnym, którym jest Mariusz Barcicki. Telefon do niego podaje strona parafii katedralnej.

Czytaj więcej: Dąb Mieszko w Warszawie

W czasie mszy świętych i nabożeństw katedry zwiedzać nie można. Ale jeśli nie ma czasu, można przecież wejść, pomodlić się, a przy okazji zobaczyć kościół od środka.
Ważna informacja to taka, że w godzinach 12:30 - 14:30 katedra jest zamknięta.
Nie należy się także dziwić, jeśli umówiona wcześniej wycieczka się nie odbędzie. Parafia katedralna zastrzega sobie prawo odwołania zwiedzania.

Katedra w Świdnicy dojazd

Katedra w Świdnicy dojazd ma bardzo prosty. Jak dojechać do katedry w Świdnicy? Katedra w Świdnicy stoi w sąsiedztwie drogi wojewódzkiej 379, którą - jadąc od Wrocławia drogą krajową nr 35 - dojedziemy tam skręcając z niej w prawo.
Pod samą świątynię dojedziemy samochodem, gdzie zaparkujemy przy ul. Długiej, albo na którejś z przecznic.

Czytaj więcej: Rynek Starego Miasta w Lublinie

Gdzie jest katedra w Świdnicy mapa pokazuje najprzystępniej. Kościół stoi przy Placu Jana Pawła II w Świdnicy. Mogą to być także Mapy Google jeśli ktoś się zgubi. Wystarczy wstukać swoje obecne położenie i gotowe. Sztuczna inteligencja doprowadzi na miejsce.