23 października 2019

Pomnik Warsa i Sawy w Warszawie. Co to za legenda?

Czasem wystarczy przejechać dwa przystanki dalej i przejść jakiś nie za długi dystans zdecydowanym krokiem, żeby jednocześnie zdążyć do pracy i "przy okazji" jeszcze coś zobaczyć.
Tuż obok Barbakanu w Warszawie stoi statua nazywana pomnikiem Warsa i Sawy, jednak wcale nie ma pewności, że tak jest. Według innej interpretacji to para powstańców warszawskich. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że w Powstaniu Warszawskim brała udział autorka rzeźby Janina Mirecka, a na podstawie dzieła jest symbol Polski Walczącej. Inna nazwa pomnika to "Piosenka dla Warszawy". Dzieło jest usytuowane u podnóża murów miejskich przy ul. Brzozowej obok spiralnych schodków, którymi można zejść ze Starówki w stronę Wisły.

Parę wersji legendy o Warsie i Sawie

Legenda o Warsie i Sawie ma kilka nieco różniących się wersji. Jedna z nich mówi, że król Kazimierz Odnowiciel w podzięce za serdeczną gościnę w drodze z Krakowa do Gniezna ochrzcił w rybackiej chacie parę bliźniąt imionami Wars i Sawa, a ich ojca Pietrka Rybaka nazwał Piotr Warsz. Nadał mu okoliczne lasy i zobowiązał, by przyszłą osadę nazwał od swego imienia. I tak mamy dziś Warszawę.
Inna wersja opowiada o księciu Siemomyśle, który zgubiwszy się podczas polowania został uratowany przez małżonków - Warsa i Sawę. W podzięce za uratowanie od niechybnej śmierci możnowładca nadał okoliczne ziemie małżonkom.


W obu więc przypadkach wdzięczni wielmoże nadali okoliczne ziemie ubogim, uznając, że odtąd są one "warszowe" po wieczne czasy. 
Z nieco innej legendy o powstaniu nazwy Warszawa znana jest sama Sawa. Miała ona mieszkać na wzgórzu w pobliżu dzisiejszej starówki. Gdy zgłodniali flisacy, płynący korytem Wisły przepływającej wtedy w okolicy dzisiejszej ulicy Bugaj, zbliżali się, wołali: "warz Sawa", chcąc, by ugotowała im posiłek. I stąd miała wziąć się Warszawa.
Czy tak rzeczywiście narodziła się nazwa Warszawa? Tego zapewne się nie dowiemy, ale tak chcą legendy. 

Historia pomnika Warsa i Sawy

Pomnik Warsa i Sawy to zwyczajowa nazwa rzeźby Joanny Mireckiej usytuowanej u stóp murów obronnych Starego Miasta przy ul. Brzozowej w Warszawie, a w zasadzie nieco nad tą ulicą. Takim właśnie przekazom poświęcony jest ten pomnik wznoszący się na skarpie Starego Miasta. Warto docenić wysiłek artystki i zatrzymać się przy jej rzeźbie choć na chwilę, by zamyślić się nad dawnymi dziejami stolicy Polski i zastanowić, o czym mówią nam legendy o Warsie i Sawie.


Pomnik powstał w latach 70. XX wieku. Niektórym kojarzy się z Warsem i Sawą. Ale inni widzą w nim skojarzenia z parą zakochanych powstańców warszawskich. Miejsce lokalizacji jest specyficzne i rzuca wyzwanie fotografom. W ciągu dnia rzeźba jest bowiem widoczna tylko pod światło.

Czym było Powstanie Warszawskie?

Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Zryw Warszawy przeciwko niemieckim okupantom trwał do 3 października 1944 roku. Największa operacja militarna Armii Krajowej została zorganizowana w ramach akcji "Burza"Dowództwo AK planowało samodzielne wyzwolenie Warszawy zanim wejdą do niej sowieci, by powstrzymać podporządkowanie i sowietyzację Polski.


Straty Powstania Warszawskiego to 16 tysięcy zabitych i zaginionych, 20 tysięcy rannych i 15 tysięcy wziętych do niewoli. Z kolei ostrzał, bombardowania, masowe niemieckie egzekucje i trudy życia w oblężonym mieście sprawiły, że w stolicy zginęło od 150 tysięcy do 200 tysięcy cywilnych mieszkańców Warszawy.

Wars i Sawa. Jak dojechać?

Pomnik Warsa i Sawy znajduje się w miejscu, które łatwo przegapić - nawet przechodząc tuż obok, można go nie zauważyć. Aby go znaleźć, należy udać się na skraj murów Starego Miasta od strony rzeki Wisły. Dokładny adres to Warszawa, ul. Brzozowa 39/41. Nieznający dobrze Warszawy, mogą mieć trudności z dotarciem do pomnika bez dodatkowych wskazówek. Oto, jak najlepiej tam trafić, idąc od Rynku Starego Miasta:
  • Zacznij spacer od Rynku Starego Miasta i skieruj się w stronę Barbakanu;
  • Idąc w kierunku murów obronnych, zanim dojdziesz do samego Barbakanu, wypatruj przejścia w prawo skrajem kamienic;
  • Skręć w prawo i skieruj się w stronę punktu widokowego na murach obronnych. To popularne miejsce z widokiem na Wisłę;
  • Gdy dotrzesz do punktu widokowego, poszukaj kręconych schodków, prowadzących w dół;
  • Zejdź tymi schodami. Po zejściu na dół pomnik Warsa i Sawy powinien być widoczny - stoi tam po prawej, jak na dłoni, w zacisznym miejscu pod murami.

Pomnik znajduje się w miejscu nieco na uboczu, z dala od głównych szlaków turystycznych, co sprawia, że jest to idealne miejsce na chwilę odpoczynku z widokiem na Wisłę. Warto przy tym zwrócić uwagę na otaczające mury obronne oraz urokliwe, brukowane uliczki Starego Miasta, które prowadzą do pomnika.
Z kolei idąc od Nowego Miasta musimy zachować się odwrotnie. Przemieszczając się w kierunku Rynku Starego Miasta przechodzimy przez Barbakan i gdy miniemy mury Starego Miasta, skręcamy w lewo i wzdłuż ścian kamieniczek starówki idziemy w stronę Wisły. Dalej już będzie łatwo - kręcone schodki - i po chwili powinniśmy już widzieć pomnik Warsa i Sawy. Będzie jak na dłoni.
Jeśli nie zabraknie czasu, to po wizycie przy pomniku można kontynuować spacer bulwarami wiślanymi.
Nic bardziej frustrującego niż szukanie ukrytego pomnika Warsa i Sawy? Od czego są nowoczesne technologie! Jeśli pojawią się trudności z odnalezieniem rezźby, warto skorzystać z aplikacji Mapy Google. Po wpisaniu adresu "Brzozowa 39/41" i wybraniu trasy pieszej - aplikacja poprowadzi prosto na miejsce. Nic nie zastąpi uroku samodzielnego odkrywania zakątków Starego Miasta, ale kliknięcie w Mapy Google może znacznie ułątwić sprawę.



Pomnik Warsa i Sawy znajdziemy na skraju skarpy, na której wznosi się Stare Miasto. To prawda. Rzeźbę ledwie widać nawet z niewielkiego oddalenia. 



Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.


Znasz? Skomentuj!