30 października 2019

Muzeum oliwy w Škripie. Tego nie wiesz o Chorwacji

Oliwki śmiało można nazywać "złotem Chorwacji", to jedna z ważnych gałęzi rolnictwa, zwłaszcza w Dalmacji i na Istrii, gdzie lato jest suche i słoneczne, opadów jest mało, a ziemie liche i niskiej klasy nie pozwalają rozwijać się wielu innym uprawom. Sękate, charakterystyczne drzewa oliwne o lancetowatych liściach, to bardzo częsty widok w Chorwacji. Ocenia się, że jest ich 4,5 miliona.


Już w IV wieku przed naszą erą oliwki uprawiali na terenie dzisiejszej Chorwacji starożytni Grecy. Jednak drzew oliwnych jest znacznie mniej niż przed drugą wojną światową. Za komunistycznej Jugosławii władze wspierały uprawę winorośli i produkcję wina. Ale to dlatego zaletą Chorwacji jest uprawa oliwek i prkdukcja oliwy w małych gospodarstwach i rodzinnych tłoczniach.

Oliwne drzewo żywi i broni

Rok 2019 był bardzo urodzajny. Nasz gospodarz Alen wyjaśnił, że jesienią poprzedniego roku nawiózł ziemię na swojej działce obornikiem, aby drzewa oliwne miały odpowiednią ilość składników odżywczych, w tym azotu. W połowie sierpnia jego drzewa wręcz uginały się od całych kiści mięsistych zielonych oliwek. Inaczej było na jego polu w górach. Tam owoce były mniejsze, nie tak okazałe. Tam nasz gospodarz nie dojechał z gnojem. To dlatego drzewom oliwnym musiało wystarczyć to, co wyciągnęły z lichej gleby. Niejednokrotnie właśnie tak jest - ciężko jest rolnikom regularnie nawozić gaje oliwne, rozmieszczone w trudno dostępnych rejonach wybrzeża Morza Adriatyckiego.


Oliwki kwitną wczesną wiosną, dojrzewają do późnej jesieni. Nie warto próbować owoców oliwki na surowo, gdyż w niczym nie przypominają marynowanych. Są gorzko-cierpkie i nie nadają się do jedzenia.
Zbiory oliwek w Chorwacji, czyli "berba", mają miejsce w październiku. Zdecydowana większość gospodarzy zbiera je ręcznie, co wiąże się ze wspólnym jedzeniem, piciem wina i opowieściami po zakończniu dnia pracy. Ale są i tacy, którzy robią to maszynowo. Dokładna pora zbioru oliwek wpływa na smak wytwarzanej z nich później oliwy. Jeśli będą mniej dojrzałe, będzie bardziej kwaśna, jeśli dojrzałe - zyska większą delikatność i głębię smaku. Oliwki zbierane wcześniej są zielone. Późniejsze, bardzo dojrzałe, są ciemne. Urlop w Chorwacji to doskonały czas, by zapoznać się z tą gałęzią gospodarki Chorwacji.

Najlepsze sztuki wybierane na oliwę

Na oliwę wybierane są najlepsze, wyselekcjonowane oliwki. Drzewo oliwne owocuje po około 10 latach. Nasz gospodarz miał dwa takie młodsze drzewa, które dopiero zaczynały dawać niewielki plon. Więcej owoców dają starsze egzemplarze. Najstarsze drzewa oliwne mogą mieć nawet dwa tysiące lat. Na przykład to z gaju w Lunie na wyspie Pag, gdzie na 400 hektarach rośnie 80 tys. drzew.
Muzeum oliwy znajduje się z kolei w Škripie na wyspie Brač. Zajmuje budynek tłoczni oliwy z 1864 roku. Tłoczenie oliwy na zimno to skomplikowany proces, zajmowały się nim wyspecjalizowane gospodarstwa. 

Prasuje się oliwki razem z pestkami, potem taką pastę z oliwek odwirowuje się, aby wypłynęła oliwa, wreszcie trzeba oddzielić wodę nie przekraczając 28 stopni Celsjusza.
Oliwa to po chorwacku ulje, oliwka to po chorwacku maslina. Oliwa z oliwek, to po chorwacku olej z oliwek czyli maslinowo ulje.
Warto wiedzieć, że drewno z oliwki doskonale nadaje się do grillowania, zwłaszcza ryb.
W basenie Morza Śródziemnego, poczynając od antycznej Grecji gałązka oliwna to symbol pokoju, mądrości, a nawet siły. Święte liście są przecież nie przez przypadek częstym motywem zdobniczym na antycznej ceramice. Pamiętajmy, że słynna antyczna amfora to naczynie właśnie na oliwę.

Wakacje w Chorwacji, urlop w Chorwacji

Chorwacja to kraj położony w południowo-wschodniej Europie nad Morzem Adriatyckim. Państwa sąsiedzkie to: SłoweniaWęgrySerbiaCzarnogóra oraz Bośnia i HercegowinaStolicą Chorwacji jest Zagrzeb, a językiem urzędowym jest chorwacki.
Chorwacja jest popularnym celem turystycznym ze względu na piękne plaże, krystalicznie czystą wodę w Morzu Adriatyckim, malownicze krajobrazy i bogatą kulturę. 


W Chorwacji znajduje się wiele historycznych miast, w tym: DubrownikSplitRovinj i Zadar, a także liczne parki narodowe, takie jak Park Narodowy Jezior PlitwickichPark Narodowy Krka i Park Narodowy Brijuni.
Chorwacja jest także znana z piłki nożnej, a jej narodowa reprezentacja piłkarska osiągała sukcesy na arenie międzynarodowej, zdobywając m.in. wicemistrzostwo świata w 2018 roku.

Wakacje nad Adriatykiem. Urlop nad Adriatykiem

Morze Adriatyckie, inaczej Adriatyk, to po chorwacku Jadransko More lub Jadran. To dlatego wiodąca wybrzeżem dalmatyńskim chorwacka "stara droga" krajowa to "jadranka" czyli jadrańska magistrala. Inaczej to droga D8 czyli po chorwacku državna cesta D8 albo Jadranska Magistrala. Znana także jako Magistrala Adriatycka, była kiedyś nazywana najniebezpieczniejszą drogą w Chorwacji, albo "drogą śmierci". Zupełnie jak nasza Zakopianka. Rzeczywiście wąsko tu, kręto i nietrudno o wypadek. Jednak dziś zastąpiła ją wygodna autostrada A1 (europejska droga E 65). Zamiast stresować się na wąskich zakrętach można wygodnie przejechać przez całą Chorwację.


Morze Adriatyckie wzięło nazwę od starożytnego portu morskiego Hadria, który Etruskowie założyli na północnym brzegu akwenu. Umownie leży między Półwyspem Apenińskim, czyli Włochami, a północną częścią Półwyspu Bałkańskiego, czyli m.in. ChorwacjąCzarnogórą i Albanią. Na południu graniczy umownie z Morzem Jońskim między wybrzeżem Grecji, "podeszwą" włoskiego buta i SycyliąAdriatyk jest morzem śróðlądowym, to część Morza ŚródziemnegoNa Adriatyku zauważymy przypływ i odpływ, a różnica poziomów wynosić może około 90 cm. Woda w Adriatyku jest ciepła - latem ma do 26 st. Celsjusza, zimą może mieć zaledwie 7 stopni. Największa głębia Adriatyku to 1324 m, a zasolenie wynosi od 4 do 38 promili. Powierzchnia Adriatyku to 139 tys. km km².

Jak dojechać do muzeum oliwy w Škripie?

Jak dojechać na Brač? Dojazd na Brač nie jest wcale skomplikowany. Aby dojechać do Škripu musimy więc dostać się na wyspę Brač. Umożliwiają to kursujące ze Splitu promy morskie.


Prom ze Splitu dopływa do Supetaru. Z portu jedziemy na południe drogą nr 115. Po paru kilometrach skręcamy w lewo i po chwili jesteśmy w Škripie na wyspie Brač. Szukajmy teraz tablicy z napisem "Muzej uja". W pobliżu jest też Muzeum Wyspy Brač (Muzej otoka Brača). 
Poniżej droga do Muzeum Oliwy w Škripie na wyspie Brač.






Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia
 znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.


Znasz? Skomentuj!